Βοσκόβρυση, Μεσορόπη Παγγαίου Λ. Ι. Χατζηλαζαρίδη

Λίγη από την ιστορία της Μεσορόπης μέσα από τις πηγές

Δύο είναι οι κύριες πηγές που αναφέρονται στην Μεσορόπη, πρόκειται για δύο βιβλία γραμμένα περίπου στα 1890,

Το πρώτο είναι του Σταύρου Μερτζίδη

Ο Σταύρος Μερτζίδης καταγόταν από το Μελένικο και ήταν διορισμένος από τους Τούρκους ως αρχίατρος του Τουρκικού στρατού. Στα πολλά, για επαγγελματικούς λόγους, ταξίδια του, είχε την ευκαιρία να δει και να μάθει αρκετά για την αρχαία ιστορία και τα ευρήματα που σώζονταν ακόμα στην εποχή του. Παρ’ όλο που δεν ήταν αρχαιολόγος ούτε ιστορικός, η ευρυμάθεια και η οξεία του αντίληψη αποτέλεσαν θεμέλιο για τη συγγραφή σημαντικότατου έργου.

Ο Σταύρος Μερτζίδης γράφει για την Μεσορόπη τα εξής:

" Μεσορώπη. Εἶναι ἡ ἀρχαῑα Μερωπηΐς, συνώνυμος τῆς ἀρχαῖας Μερωπηΐδος (ἤδη νῆσος Κῶ). Ἀλλ’ αὕτη εὑρίσκετο ἐν τῇ πεδιάδι, ἦτοι κάτωθι τοῦ σημερινοῦ χωρίου, τὸ ἱδρυθὲν κατὰ τὴν Βυζαντινῆν ἐποχήν. Ἐν Μεσορώπῃ σώζεται Ἐκκλησίδιον ἐτοιμόροπον τοῦ ΙΒ΄ αἰῶνος μὲ ζωηρὰς τοιχο - ἁγιογραφίας." 

Σελ. 121-122

" Περὶ τὴν Μεσορώπην ὑπάρχει γῦψος καλῆς ποιότητος." 

Το δεύτερο είναι του Αστέριου Γούσιου

Αστέριος Δ. Γούσιος (1862-1920), δημοδιδάσκαλος στην περιοχή του Παγγαίου, ανοίγει στις αρχές του προηγούμενου αιώνα το πρώτο βιβλιοπωλείο την πόλη των Σερρών και το 1908 ένα από τα πρώτα τυπογραφεία της Ανατολικής Μακεδονίας, στο οποίο τυπώθηκαν βιβλία, περιοδικά και σχολικά βοηθήματα, ανάμεσα σε άλλα ποικίλα έντυπα της εποχής.Ο ίδιος συλλαμβάνεται και φυλακίζεται το 1913, το τυπογραφείο λεηλατείται και καταστρέφεται το 1916.Στη συνέχεια συλλαμβάνεται ξανά μαζί με το γιο του Χρήστο και επιστρέφουν στην πατρίδα τους το 1918, όπου και επαναλειτουργούν το τυπογραφείο. Ο Αστέριος Δ. Γούσιος έγραψε δύο σημαντικά λαογραφικά βιβλία ( Η κατά το Πάγγαιον Χώρα, το 1894 και Τα τραγούδια της Πατρίδος μου, 1901).

                       

                       Ο Αστέριος Γούσιος γράφει για την Μεσορόπη τα εξής:

"Μεσωρόπη. ( Ἐν μέσῳ ὀρέων ὀπή). Ἡ κωμόπολις αὔτή, κείμενη τό πάλαι ὀλίγον κατωτέρω τῆς νῦν θέσεως, ἔνθα καί νῦν ἔτι σώζονται ἀρχαῖα ἐρείπια μέ τό ὄνομα « Ἐλοῦδες», κεῖται νύν ἔν τινι φαράγγι τῆς ὑψηλοτάτης κορυφῆς τοῦ Παγγαίου ἐν τῷ μέσῳ πολλῶν καρποφόρων καί μή δένδρων. Ἔχει ἄποψιν ὡραίαν καί περί τάς 300 οἰκίας, ἐξ ἐκάστης τῶν ὁποίων ἔνεκα τῆς ἀφθονίας τῶν ὑδάτων δέν λείπει κῆπος, με 1500 περίπου Ἕλληνας κατοίκους διατηροῦντας, ἰδίαις δαπάναις, ἐν καλῇ καταστάσει ἀστικήν σχολήν καί νηπιαγωγεῖον. Ἔχει ἐν τῷ μέσῳ μίαν ἐκκλησίαν εἰς τιμήν τοῦ Ἀγίου Γεωργίου καί δύο παρεκκλήσια, τό μέν εἰς τιμήν τοῦ Ἀγίου Ἀθανασίου, τό δέ εἰς τιμήν τῆς Ἀγίας Κυριακῆς. Ἐντός τοῦ τελευταῖου παρεκκλησίου ὐπῄρχε καί ἐπιγραφή, ἐξ ἧς μανθάνομεν, ὅτι ὁ ναΐσκος οὗτος ὠκοδομήθη πρό 1073 ἐτῶν ἐπί τῆς βασιλείας τῶν Βυζαντινῶν Αὐτοκρατόρων Λέοντος και Μιχαήλ. Τοῦ παρεκκλησίου τούτου ἀνοικοδομηθέντος ἐκ βάθρων πρό τεσσάρων περίπου ἐτῶν, ἡ ἐπιγραφή ἐτέθη ἐκτός τοῦ ναοῦ ἐπί τῆς δυτικῆς πλευρᾶς καί ἄνωθεν τῆς θύρας αὐτοῦ, καί ἔχει ὡς ἑξῆς:

ΑΝΩιΚΟΔΟΜΗΘΗ ΚΑΙ ΑΝΙΣΤΟΡΗΘΗ Ο ΠΑΝΣΕΠΤΟΣ ΚΑΙ ΘΕΙΟΣ ΝΑΟΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΚΑΙ ΕΝΔΟΞΟΥ ΚΑΙ ΤΡΟΠΑΙΟΦΟΡΟΥ ΜΕΓΑΛΟΜΑΡΤΥΡΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΕΠΙ ΤΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΣ ΤΩΝ ΠΑΝΕΥΣΕΒΑΣΤΩΝ ΚΑΙ ΑΓΙΩΝ ΒΑΣΙΛΕΩΝ ΛΕΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΜΙΧΑΗΛ ΔΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ ΚΑΙ ΕΞΟΔΩΝ ΣΕΒΑΣΤΟΥ ΚΥΡΟΥ ΛΕΟΝΤΟΣ ... ΚΑΙ ΤΗΣ ΣΥΜΒΙΑΣ ΣΕΒΑΣΤΗΣ ΠΑΝΣΕΒΑΣΤΗΣ ΜΑΡΙΑΣ ΚΑΙ ΟΣΟΙ ΤΟΥΤΩΝ ΤΥΓΧΑΝΟΝΤΕΣ.....ΔΙ..ΑΥΤΟΥΣ ΤΟΝ ΚΥΡΙΟΝ ΟΠΩΣΑΝΑΠΑΥΣΗι ΑΥΤΟΥΣ Ο ΘΕΟΣ ΕΝ ΤΗι ΗΜΕΡΑι ΤΗΣ ΚΡΙΣΕΩΣ ΕΝ ΕΤΕΙ ΄ ΩΙΘ.

Ἀνατολικώς τῆς κωμοπόλεως ταῦτης ὑψοῦται λόφος, ὀνομαζόμενος « Ἡλικόπι ἤ Λυκόπι», ἐπί τῆς κορυφῆς τοῦ ὁποίου ὑπάρχει βράχος καί ἐπ’αὐτοῦ τά  ἑξῆς τρία λατινικά γράμματα:

                                              R G S

Οἱ κάτοικοι ἀσχολούμενοι ὡς ἐπί τό πλεῖστον εἰς τῆν σακκοποιΐαν καί ὑφαντικήν διακρίνονται ἐπί φιλομουσίᾳ καί φιλοξενίᾳ."

Σελ. 7 – 8

Νιβριός ...Άραγε ποια να είναι η ετυμολογία της λέξης;

 Μεσορόπη Παγγαίου, Νιβριός...

Σίγουρα στο άκουσμα της πιο διάσημης μπάρας  πολλοί απλά φέρνετε στο νου σας τα Θεοφάνια, το καλοκαιρινό σας μπάνιο, τα πανύψηλα πλατάνια και τη δροσιά τους, τη φωτογραφία που έχετε στο άλμπουμ σας -ψηφιακό ή μη - ή απλά τη διάθεση σας να την επισκεφτείτε κάποια στιγμή. Αντίθετα, κάποιοι άλλοι θα αναρωτιέστε από που να πήρε το όνομά του αυτό το ευλογημένο μέρος. 

 Δε σας κρύβω ότι έχω προβληματιστεί κι εγώ πάρα πολύ και καθώς οι πηγές δε με βοηθάνε και πολύ, το να καταλήξω σε κάποιο αυθαίρετο συμπέρασμα είναι η πιο μεγάλη παγίδα. Το σκέφτηκα και το ξανασκέφτηκα, το ερεύνησα πολύ και οφείλω να ομολογήσω ότι τα συμπεράσματά μου  είναι επισφαλή. Ωστόσο παρά τις δυσκολίες δεν μπορώ να μην μπω στον πειρασμό να αναφέρω δύο εκδοχές που τις θεωρώ και τις επικρατέστερες. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η λέξη δεν μπορεί να δεχθεί κι άλλες ερμηνείες –ετυμολογίες.

Νιβριός από Ομβριός λοιπόν, από τα όμβρια ύδατα(<όμβρος αρχ. βροχή) που συγκεντρώνονται σ’αυτή τη φυσική λιμνούλα. Και καθώς ο προφορικός λόγος αλλοιώνει και μεταβάλλει εύκολα μια λέξη στο πέρασμα του χρόνου και καθώς ξέρουμε όλοι ότι οι πρόγονοι μας με την τοπική διάλεκτο ήταν πολύ καλοί σ’αυτό, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι επικράτησε η ονομασία Νιβριός.

Νιβριός από το Νουβρός λέξη που –σύμφωνα με το Βασίλειο Φυντάνη-  χρησιμοποιείται στα χωριά των Γρεβενών και σημαίνει αυλή, αλάνα, χώρος ανοιχτός, όπου έπαιζαν τα παιδιά. Στα τέλη του 18^ου αι. κάτοικοι της περιοχής των Γρεβενών μετεγκαταστάθηκαν στη Μεσορόπη και όπως ήταν φυσικό επηρέασαν με τη διάλεκτό τους το τοπικό ιδίωμα. Οπότε είναι πιθανόν η λέξη να εισχώρησε στο μεσοροπιανό ιδίωμα και να μεταλλάχθηκε σε Νιβριός = πλατειά μπάρα που μοιάζει με αλάνα.

(πηγή: Η Μεσορώπη στο Παγγαίο, τόμος 2^ος , Βασ.Φυντάνη)

Παρακάτω παραθέτω μια αναφορά σε site του διαδικτύου για τον αγαπημένο μας Νιβριό

(http://www.thetravelbook.gr/article.asp?catid=29819&subid=2&pubid=63777535)

ΟΜΒΡΙΟΣ

Λίμνη-σημείο αναφοράς

Κείμενο: Ερση Μηλιαράκη
Φωτογραφίες: Ηρακλής Μήλας

Κρυστάλλινα νερά στη Μεσορόπη

Στη Μεσορόπη η λίμνη Ομβριός είναι επίκεντρο και σημείο εκκίνησης μαζί. Αυτά τα νερά αγιάζουν κάθε χρονιά των Φώτων, από εδώ ξεκινά και το διάσημο μονοπάτι του χωριού.

Χρειάζεται μόνο όρεξη για περπάτημα (3-5 ώρες) για να πιστέψεις μια φορά ότι υπάρχει παράδεισος επί της γης, γεμάτος καταρράκτες και τρεχούμενα νερά στο καταπράσινο Παγγαίο. Προορισμός το σπήλαιο Βοσκόβρυση, με σταλακτίτες-υπερθέαμα και νερά που σχηματίζουν ρηχή λίμνη από την είσοδο, σταδιακά βαθαίνουν, και πιο μέσα, όταν σου φτάνουν ως το στήθος πια, γίνονται ακόμα πιο βαθιά και φιλικά μόνο για δύτες με φιάλες οξυγόνου.

Έξω από το σπήλαιο, πάντως, η διαδρομή συνεχίζει προς τις κορφές Μάτι και Αυγό - σε περίπτωση που η συγκίνηση δεν ήταν ήδη αρκετά δυνατή.

Αγριοσπάραγγα, ένα γκουρμέ πιάτο

Εξομολογήσεις και ανοιξιάτικες εξορμήσεις ή

Αγριοσπάραγγα, το γκουρμέ πιάτο του χωριού...

Αν και κάτοικος του χωριού και λάτρης του βουνού μέχρι πρότεινως δε γνώριζα ότι το αγκαθωτό φυτό που συναντά κανείς σε κάθε παρυφή του βουνού και κάτω από κάθε πουρνάρι στην πεδιάδα, θα έβγαζε ένα τόσο νόστιμο βλαστάρι, το αγριοσπάρραγγο. Η συλλογή του είναι κάτι σαν την αναζήτηση του κρυμμένου θησαυρού. Ένας κρυμμένος θησαυρός με τόση μεγάλη θρεπτική αξία, όση ο χρυσός. Και εγώ βγαίνοντας στα βουνά και τα λαγκάδια, που τόσο αγαπώ και ψάχνοντας να το εντοπίσω ένιωθα πραγματικά σαν χρυσοθήρας που αναζητά το μεγαλύτερο θησαυρό. Καταλαβαίνετε, λοιπόν την ικανοποίησή μου, όταν γυρίζοντας το βράδυ στο σπίτι άδειαζα τη σακούλα και γέμιζα ένα καλαθάκι αγριοσπάραγγα. Έπειτα, πάλι, όταν έβαζα την ποδιά μου και με την μαγειρική δεινότητα που με διακρίνει – οφείλω να το πω ως μετριόφρων- τσιγάριζα τον πράσινο θησαυρό σε μπόλικο ελαιόλαδο, έσπαζα και δυο αβγά μάτια πάνω του, νόμιζα ότι  έφτιαχνα το απόλυτο γκουρμέ πιάτο!!!

 Αν δε σας πείθουν τα λόγια μου, τολμήστε το και θα πειστείτε...

Οι θεραπευτικές ιδιότητες του άγριου σπαραγγιού

Τα 100γρ βρασμένων σπαραγγιών αποδίδουν μόλις 22 θερμίδες. Δεν περιέχουν κορεσμένα λιπαρά ή χοληστερόλη. Είναι πολύ καλή πηγή φυτικών ινών, αφού μόλις τα 100 γρ. μπορούν να καλύψουν το 8% των ημερήσιων αναγκών μας. Αποτελούν εξαιρετική πηγή βιταμίνης Α, βιταμίνης C, βιταμίνης Ε, βιταμίνης Κ, θειαμίνης, ριβοφλαβίνης, νιασίνης και φυλλικού οξέος. Καλή πηγή μετάλλων και ιχνοστοιχείων όπως το σελήνιο, τον σίδηρο και φώσφορο, το κάλιο, τον χαλκό και το μαγγάνιο. Είναι καλή πηγή βιταμίνης Β6, ασβεστίου, μαγνησίου και ψευδαργύρου. Τέλος, είναι και φυτική πηγή πρωτεΐνης, με απόδοση 2γρ στα 100γρ λαχανικών.

http://www.newsbeast.gr/health/arthro/370649/oi-therapeutikes-idiotites-tou-sparaggiou/

Άλλες συνταγές με άγρια σπαράγγια

Σπαράγγια σαλάτα

Βάζετε σε μια κατσαρόλα τα σπαράγγια  μαζί με το νερό,αφού τα πλύνετε πρώτα.
Μόλις αρχίσει να βράζει το νερό τα αφήνετε 2-3 λεπτά  και τα βγάζετε σε ένα πιάτο με μια κουτάλα τρυπητή.
Ρίχνετε αλάτι ,ξύδι ,ρίγανη και ελαιόλαδο.
Έχετε βράσει και δύο αυγά και τα βάζετε δίπλα  για συνοδευτικό,ταιριάζουν πολύ οι γεύσεις τους.

http://neli62.blogspot.gr/2014/03/blog-post_21.html

 Σπαράγγια ομελέτα

Υλικά

1 μπουκετάκι τρυφερά βλαστάρια

3 αυγά

λίγο γάλα

ελαιόλαδο

αλάτι και πιπέρι

Εκτέλεση       
Βάζουμε λάδι σε ένα τηγάνι και μόλις αρχίσει να ζεσταίνεται ρίχνουμε μια χούφτα χοντροκομμένα κομμάτια από βλαστάρια άγριων σπαραγγιών (το πάνω μέρος). Τηγανίζουμε ελαφρά γυρίζοντας τα βλαστάρια στο τηγάνι. Σε ένα μπωλ σπάζουμε τα αυγά, προσθέτουμε λίγο γάλα, αλάτι και πιπέρι και χτυπάμε να ομογενοποιηθεί το μίγμα. Το ρίχνουμε στο τηγάνι πάνω από τα σπαράγγια. Με το πιρούνι βοηθάμε το μείγμα να τηγανιστεί ομοιόμορφα. Γυρίζουμε και ψήνουμε και από την άλλη μεριά. Σερβίρουμε με χοντροκομμένο πιπέρι. Μπορούμε να συνοδεύσουμε και με λευκό κρασί.

http://www.bostanistas.gr/?i=bostanistas.el.article&id=777

Σπαράγγια με πατάτες στο φούρνο

Τι χρειαζόμαστε:

4 μεγάλα ματσάκια άγρια σπαράγγια

10 μέτριες πατάτες

20 φρέσκα κρεμμύδια

8 φρέσκα σκόρδα

αλάτι

πιπέρι

λάδι

Πώς το κάνουμε:

Κόβουμε τις πατάτες, τις ρίχνουμε στο ταψί με λάδι, αλάτι και πιπέρι και τις ψήνουμε στο φούρνο για περίπου 20 λεπτά στους 180 στις αντιστάσεις.

Εν τω μεταξύ βράζουμε τα σπαράγγια για περίπου 15-20 λεπτά μέχρι να μαλακώσουν λιγάκι.

Μόλις βράσουν βγάζουμε το ταψί με τις πατάτες από το φούρνο και τις παραμερίζουμε αφήνοντας έναν μεγάλο κύκλο στο κέντρο του ταψιού για τα σπαράγγια.

Βγάζουμε τα σπαράγγια με μια τρυπητή κουτάλα και τα βάζουμε στο κέντρο του ταψιού μαζί με τα κρεμμύδια και τα σκόρδα αφού τα έχουμε ψιλοκόψει.

Συνεχίζουμε το ψήσιμο για περίπου μισή ώρα ακόμα.

Διαβάστε περισσότερα: Σπαράγγια με πατάτες στο φούρνο (απλά) http://www.sintagespareas.gr/sintages/sparaggia-me-patates-sto-fourno-apla.html#ixzz3aJPmSCqI

Πρωτομαγιά στην Μεσορόπη

Την πρωτομαγιά στην Μεσορόπη οι κάτοικοι έβγαιναν στα βουνά και στα λαγκάδια και έπλεκαν στεφάνια από γαλατσίδες, τα οποία κρεμούσαν στην εξώπορτα του σπιτιού για να κατεβάζουν τα ζώα τους άφθονο γάλα...

Καλό μήνα...

Μεσορόπη, Θεοφάνια 2015

Με λαμπρότητα γιορτάστηκαν και φέτος τα Θεοφάνια στη πιο γραφική τοποθεσία της Μεσορόπης, τον Νιβριό. Οι τολμηροί κολυμβητές αψήφησαν το πολύ κρύο και βούτηξαν στα παγωμένα νερά του Παγγαίου για το Σταυρό. 

Και η φύση γιορτάζει

Μια βόλτα στο δασάκι κάτω από το λόφο του Προφήτη Ηλία ήταν αρκετή για να διαπιστώσω ότι η φύση ντύθηκε στα γιορτινά...

Τι ευχάριστη έκπληξη!!!