Πέμπτη 4 Ιουνίου 2015

Λίγη από την ιστορία της Μεσορόπης μέσα από τις πηγές

Δύο είναι οι κύριες πηγές που αναφέρονται στην Μεσορόπη, πρόκειται για δύο βιβλία γραμμένα περίπου στα 1890,

Το πρώτο είναι του Σταύρου Μερτζίδη

Ο Σταύρος Μερτζίδης καταγόταν από το Μελένικο και ήταν διορισμένος από τους Τούρκους ως αρχίατρος του Τουρκικού στρατού. Στα πολλά, για επαγγελματικούς λόγους, ταξίδια του, είχε την ευκαιρία να δει και να μάθει αρκετά για την αρχαία ιστορία και τα ευρήματα που σώζονταν ακόμα στην εποχή του. Παρ’ όλο που δεν ήταν αρχαιολόγος ούτε ιστορικός, η ευρυμάθεια και η οξεία του αντίληψη αποτέλεσαν θεμέλιο για τη συγγραφή σημαντικότατου έργου.
Ο Σταύρος Μερτζίδης γράφει για την Μεσορόπη τα εξής:

" Μεσορώπη. Εἶναι ἡ ἀρχαῑα Μερωπηΐς, συνώνυμος τῆς ἀρχαῖας Μερωπηΐδος (ἤδη νῆσος Κῶ). Ἀλλ’ αὕτη εὑρίσκετο ἐν τῇ πεδιάδι, ἦτοι κάτωθι τοῦ σημερινοῦ χωρίου, τὸ ἱδρυθὲν κατὰ τὴν Βυζαντινῆν ἐποχήν. Ἐν Μεσορώπῃ σώζεται Ἐκκλησίδιον ἐτοιμόροπον τοῦ ΙΒ΄ αἰῶνος μὲ ζωηρὰς τοιχο - ἁγιογραφίας." 
Σελ. 121-122

" Περὶ τὴν Μεσορώπην ὑπάρχει γῦψος καλῆς ποιότητος." 


Το δεύτερο είναι του Αστέριου Γούσιου

Αστέριος Δ. Γούσιος (1862-1920), δημοδιδάσκαλος στην περιοχή του Παγγαίου, ανοίγει στις αρχές του προηγούμενου αιώνα το πρώτο βιβλιοπωλείο την πόλη των Σερρών και το 1908 ένα από τα πρώτα τυπογραφεία της Ανατολικής Μακεδονίας, στο οποίο τυπώθηκαν βιβλία, περιοδικά και σχολικά βοηθήματα, ανάμεσα σε άλλα ποικίλα έντυπα της εποχής.Ο ίδιος συλλαμβάνεται και φυλακίζεται το 1913, το τυπογραφείο λεηλατείται και καταστρέφεται το 1916.Στη συνέχεια συλλαμβάνεται ξανά μαζί με το γιο του Χρήστο και επιστρέφουν στην πατρίδα τους το 1918, όπου και επαναλειτουργούν το τυπογραφείο. Ο Αστέριος Δ. Γούσιος έγραψε δύο σημαντικά λαογραφικά βιβλία ( Η κατά το Πάγγαιον Χώρα, το 1894 και Τα τραγούδια της Πατρίδος μου, 1901).

                       

                       Ο Αστέριος Γούσιος γράφει για την Μεσορόπη τα εξής:


"Μεσωρόπη. ( Ἐν μέσῳ ὀρέων ὀπή). Ἡ κωμόπολις αὔτή, κείμενη τό πάλαι ὀλίγον κατωτέρω τῆς νῦν θέσεως, ἔνθα καί νῦν ἔτι σώζονται ἀρχαῖα ἐρείπια μέ τό ὄνομα « Ἐλοῦδες», κεῖται νύν ἔν τινι φαράγγι τῆς ὑψηλοτάτης κορυφῆς τοῦ Παγγαίου ἐν τῷ μέσῳ πολλῶν καρποφόρων καί μή δένδρων. Ἔχει ἄποψιν ὡραίαν καί περί τάς 300 οἰκίας, ἐξ ἐκάστης τῶν ὁποίων ἔνεκα τῆς ἀφθονίας τῶν ὑδάτων δέν λείπει κῆπος, με 1500 περίπου Ἕλληνας κατοίκους διατηροῦντας, ἰδίαις δαπάναις, ἐν καλῇ καταστάσει ἀστικήν σχολήν καί νηπιαγωγεῖον. Ἔχει ἐν τῷ μέσῳ μίαν ἐκκλησίαν εἰς τιμήν τοῦ Ἀγίου Γεωργίου καί δύο παρεκκλήσια, τό μέν εἰς τιμήν τοῦ Ἀγίου Ἀθανασίου, τό δέ εἰς τιμήν τῆς Ἀγίας Κυριακῆς. Ἐντός τοῦ τελευταῖου παρεκκλησίου ὐπῄρχε καί ἐπιγραφή, ἐξ ἧς μανθάνομεν, ὅτι ὁ ναΐσκος οὗτος ὠκοδομήθη πρό 1073 ἐτῶν ἐπί τῆς βασιλείας τῶν Βυζαντινῶν Αὐτοκρατόρων Λέοντος και Μιχαήλ. Τοῦ παρεκκλησίου τούτου ἀνοικοδομηθέντος ἐκ βάθρων πρό τεσσάρων περίπου ἐτῶν, ἡ ἐπιγραφή ἐτέθη ἐκτός τοῦ ναοῦ ἐπί τῆς δυτικῆς πλευρᾶς καί ἄνωθεν τῆς θύρας αὐτοῦ, καί ἔχει ὡς ἑξῆς:
ΑΝΩιΚΟΔΟΜΗΘΗ ΚΑΙ ΑΝΙΣΤΟΡΗΘΗ Ο ΠΑΝΣΕΠΤΟΣ ΚΑΙ ΘΕΙΟΣ ΝΑΟΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΚΑΙ ΕΝΔΟΞΟΥ ΚΑΙ ΤΡΟΠΑΙΟΦΟΡΟΥ ΜΕΓΑΛΟΜΑΡΤΥΡΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΕΠΙ ΤΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΣ ΤΩΝ ΠΑΝΕΥΣΕΒΑΣΤΩΝ ΚΑΙ ΑΓΙΩΝ ΒΑΣΙΛΕΩΝ ΛΕΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΜΙΧΑΗΛ ΔΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ ΚΑΙ ΕΞΟΔΩΝ ΣΕΒΑΣΤΟΥ ΚΥΡΟΥ ΛΕΟΝΤΟΣ ... ΚΑΙ ΤΗΣ ΣΥΜΒΙΑΣ ΣΕΒΑΣΤΗΣ ΠΑΝΣΕΒΑΣΤΗΣ ΜΑΡΙΑΣ ΚΑΙ ΟΣΟΙ ΤΟΥΤΩΝ ΤΥΓΧΑΝΟΝΤΕΣ.....ΔΙ..ΑΥΤΟΥΣ ΤΟΝ ΚΥΡΙΟΝ ΟΠΩΣΑΝΑΠΑΥΣΗι ΑΥΤΟΥΣ Ο ΘΕΟΣ ΕΝ ΤΗι ΗΜΕΡΑι ΤΗΣ ΚΡΙΣΕΩΣ ΕΝ ΕΤΕΙ ΄ ΩΙΘ.



Ἀνατολικώς τῆς κωμοπόλεως ταῦτης ὑψοῦται λόφος, ὀνομαζόμενος « Ἡλικόπι ἤ Λυκόπι», ἐπί τῆς κορυφῆς τοῦ ὁποίου ὑπάρχει βράχος καί ἐπ’αὐτοῦ τά  ἑξῆς τρία λατινικά γράμματα:
                                              R G S
Οἱ κάτοικοι ἀσχολούμενοι ὡς ἐπί τό πλεῖστον εἰς τῆν σακκοποιΐαν καί ὑφαντικήν διακρίνονται ἐπί φιλομουσίᾳ καί φιλοξενίᾳ."
Σελ. 7 – 8